مزایای کشت گلخانه ای
مزایایی کشت گلخانه‌ای:
۱- افزایش تولید در واحد سطح (به عبارت دیگر ۱۰ برابر هوای آزاد) به این معنی که مثلا در مورد خیار تولید ۲۰ کیلو گرم خیار در هر متر مربع در گلخانه به جای تولید ۲ کیلوگرم در همان یک متر مربع در هوای آزاد ۲- تولید بیش از یک محصول در سال (که در مورد خیار تولید سه بار در سال و همچنین در مورد گوجه فرنگی تولید دو بار در سال ممکن می‌باشد) ۳- افزایش کیفیت محصول تولیدی (که با کنترل دقیق و بهتر آفات و بیماری‌ها با روش‌های کنترل بیولوژیکی و کاهش مصرف سموم که باعث افزایش کیفیت محصول و افزایش صادرات و حفظ محیط زیست می‌شود ۴- صرفه جویی در مصرف آب (با روش آبیاری تحت فشار) ۵- استفاده از اراضی غیر قابل کشت با سیستم هیدرو پونیک (مانند گلخانه‌های پرورش سبزی در کیش) ۶- عدم وابستگی تولید به شرایط محیطی و امکان بازار یابی مناسب و تنظیم برتامه کشت مطابق با نیاز بازار (مثلا در مورد خیار طوری برنامه تنظیم شود که زمان برداشت اواخر اسفند ماه باشد) ۷- تواوم کار و تولید محصول در تمام فصل‌های سال با توجه با امکان کنترل عوامل محیطی و تنظیم شرایط مورد نیاز گیاه ۸- ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای جوانان و کار آموختگان کشاورزی و استفاده از اوقات فراغت کشاورزان در فصل‌های پاییز و زمستان.
در صورت تصمیم به کشت گلخانه‌ای چه باید کرد؟
۱- مشخص کردن بازار فروش sell your crope before planting)) باید مشخص شود محصول تولید در کجا به فروش خواهد رسید ۲- تعیین زمان‌های مختلف سال از نظر میزان فروش محصول تولیدی، زمان کسادی و اشباع بازار، و زمان خلاء و نیاز شدید بازاز ۳- تعیین نوع و ویژگی محصول مورد نیاز که مورد پسند مصرف کننده همان منطقه باشد (مثلا تولید کوجه فرنگی ریز یا درشت، تولید فلفل زرد، سیاه ویا….) ۴- جمع آوری اطلاعات هوا‌شناسی منطقه مورد کشت (میانگین ده ساله حداقل دما در سرد‌ترین شب سال و میانگین حداکثر دما در گرم‌ترین روز سال، میانگین ده سال بارندگی، تعداد روز‌های آفتابی، روز‌های ابری، روز‌های یخبندان،….) ۵- تعیین جهت‌های جغرافیایی و جهت وزش باد‌های غالب در منطقه ۶- نوع خاک از نظر بافت، ساختمان، PHخاک، ECخاک و عناصر پر مصرف و کم مصرف، میزان آهک، ظرفیت تبادل کاتیونی، و…. ۷- وضعیت آب منطقه از نظر کمی و کیفی که برای هر متر مربع بستر خاکی گلخانه حدود یک متر مکعب آب باید در دسترس باشد و نیز باید مواد حل شده جامد در آب مانند بیکربنات سدیم، کلر، فلور آب، در حد مطلوب باشد ۸- مسافت گلخانه تا بازار مصرف ۹- دستمزد کارگر در منطقه مورد احداث گلخانه ۱۰- جمع آوریاطلاعات علمی در مورد کاشت داشت و برداشت و آفات بیماری‌ها و انبار داری محصول مورد کشور ۱۱- بازدید از گلخانه‌های اطراف جهت جمع آوری اطلاعات علمی و تجربی آنان به منظور جلوگیری از تکرار اشتباه دیگران و…
اشکال مخلتف گلخانه ها
گلخانه یك طرفه : گلخانه یك طرفه معمولا در كنار دیوار ساخته می شود و دیوار شمالی با مصالح و دیوار شرقی و غربی آن تماما یا نصف آن از آجر ساخته می شود و دیواره جنوبی كوتاه تر از شمالی و رو به جنوب است . زاویه شیب سقف با زمین 55تا 30 درجه است كه البته مقدار این زاویه بستگی به عرض جغرافیایی دارد . به این معنی كه در نیمكره شمالی هر چه از خط استوا درو شویم سقف مایل تر و هر چه به استوا نزذیك شویم زاویه سقف با سطح زمین باید كمتر باشد . چون حداكثر استفاده از نور در گلخانه موقعی است كه نور به صورت عمودی بر سطح گلخانه بتابد و انعكاس نداشته باشد . بنابراین هر چه به طرف قطب نزدیك كی شویم اشعه خورشید مایل تر می تابد .
گلخانه نیمه دو طرفه : كه شبیه گلخانه دوطرفه است با این تفاوت كه سقف آن از دو شیب نا مساوی پوشانیده شده است . زاویه شیب سقف 55 تا 35 درجه است كه در این نوع گلخانه بهترین استفاده از نور به عمل می آید و نیاز به سقف به حداقل می رسد . در مناطقی كه شدت نور در زمستان كم است گلخانه با دو شیب نامساوی(نیمه دوطرفه ) كه سطح جنوبی آن نسبت به شمال نور بیشتری دریافت می كند ساخته می شود اگر در این گلخانه سقف جنوبی با سطح افقی زاویه 25 درجه و سطح شمالی با سطح افقی زاویه 55 درجه تشكیل دهد 11 درصد نور بیشتر توسط پوشش دریاغت می كند . واگر زاویه سقف90 درجه و زاویه سطح شمالی با سطح افقی 65 درجه باشد نور بیشتری نسبت به حالت قبل دریافت می شود كه دیوار شمال را می توان با موادی عایق منعكس كننده نور تعبیه كرد . در نتیجه مقدار نور رسیده به گیاهان بیشتر و گرمای از دست رفته از گلخانه كمتر می شود .
گلخانه آ شكل (A- shaped) :در این نوع گلخانه پهنای دو سقف مساوی است . ارتفاع گلخانه در بالاترین نقطه سقف 3.5 تا 2.5 متر و عرض آن 6 تا 3 متر است . زاویه شیب سقف 55 تا 35 درجه می باشد .
گلخانه نیمه استوانه ای یا كوانست (Quonset) : اسكلت آن توسط لوله های آب ساخته می شود كه قوس 180 درجه دارند (قطر لوله ها 2.5 تا 1.88 سانتی متر ). و توسط تیر های فرعی كه در امتداد طولی گلخانه قرار دارند نگهداشته می شود. فاصله تیر های اصلی از هم 4.5 متر و فاصله تیر های فرعی از هم 1.2 تا 9/0 متر می باشد كه به صورت مجزا از هم قرار گرفته اند .
گلخانه جوی پشته ای (Furrow and Ridge or Guttr Connected):در این نوع گلخانه ها دیوار بین گلخانه ها بر داشته می شود . بنابراین به اسكلت كمتری نیاز دارد و دارایی یك فضای داخلی واحد است . هزینه اتوماسیون كمتر , نیرویی كار كمتر , مدیریت پرسنل بهتر و مصرف سوخت كمتر (به علت كاهش سطوح تماس هدر دهنده گرما) از مزایای این نوع گلخانه است . تنها عیب این نوع گلخانه این است كه برف نمی تواند ذوب شود و باید زیر ناودانها منبع حرارتی گذاشت و ناودانها باید دارایی شیب مناسب باشند تا انتقال آب به آسانی صورت گیرد . در كل طراحی گلخانه باید طوری باشد كه واحد های گلخانه توسط كریدور مركزی به هم وصل شوند در این صورت گیاهان در اثر انتقال از یك واحد به واحد دیگر صدمه كمتری می خورند .